Iago Varela Martínez

Eu só son unha palabra común. A miña vida podía ir mellor ou tamén peor. Gústanme os diminutivos afectivos e non me levo nada mal cos números. Nacín aquí, hai xa bastantes anos, e as cousas desde que eu era unha palabra nova cambiaron moito. En fin, que estou para o que faga falta.

Aprendín moi cedo que son única, que ningunha outra palabra pode substituírme, como nos pasa a tódalas palabras do mundo.

Coñecín moitas palabras que desapareceron e todos os días me cruzo na rúa con algunha que acaba de nacer.

Mais hai uns quince días sucedeume algo preocupante. Acababa de acordar e estaba saíndo da ducha cando soou o timbre da casa. Vestinme apurada e abrín a porta. Cando vin que era un castelanismo fechei a porta con medo. E respirei fondo. Que quede claro que non teñ nada contra as palabras extranxeiras. Na miña vida coñecín moitas que viñan facendo turismo. Pasei bos momentos con algunhas palabras italianas e francesas e unha alemá e mais ou menos tivemos unha historia de amor hai algúns anos.

Tamén fixen algunhas viaxes a outros países e nunca tiven problemas para me facer entender e comprender as palabras coas que me atopei en Grecia, Turquía ou Exipto. Todo o contrario.
Sempre me gustou coñecer palabras doutros idiomas, contarlles cousas da miña lingua e escoitar as súas aventuras.

Mais a palabra que chamou á porta da miña casa non viña facer turismo. Viña quedarse. As palabras da miña lingua levamos pasando por isto desde hai anos xa. De súbito chegamos á nosa casa ou ao noso traballo e hai un castelanismo ocupando o noso lugar, facendo súa a nosa vida.

E que quede claro que tampouco teño nada contra as palabras inmigrantes, que chegan para vivir como calquera de nós, que eu teño moi boas amigas que chegaron de América hai algún tempo e agora son como da casa, vivindo neste país que sempre foi hospitalario con todo o mundo.

Mais isto é diferente: aquel castelanismo que me fixo suar de medo na miña propia casa vila coa intención de me facer desaparecer. É un temor que teño desde hai algúns anos, cando comezou lentamente a invasión dos castelanismos.

Ao primeiro eran poucas. Vivían en grandes pazos nas aforas ou nas casas máis ricas ou nos cuarteis do exército. Axiña se descubriron as súas intencións, cando comezaron a ollarnos por riba do ombro, e a ocupar os mellores traballos e a facerse con privilexios á custa de nós e a substituírnos, pouco a pouco. Ao final moitas de nós acabaron desaparecendo e doutras xa casi ninguén se acorda. O resto, resistimos.

Eu, como sempre fun unha palabra común, ao principio non me preocupei demasiado, penso que por egoísmo. Non me afectaba. Aínda que cando as miñas veciñas do 3ºA e o 2ºB desapareceron e comecei a ver saír e entrar dos seus pisos castelanismos, comecei a pensar que preocuparse polo que pasaba ao meu redor era necesario, porque todo nos afecta a todas. E así foi.

Así que fechei a porta e preguntei cara afora:

-Que queres?

O castelanismo díxom que eu xa non era necesaria, que por favor abrise a porta, que non me resistise, que todo acabara para min e que regresaría o día menos pensado para quedar coas miñas cousas, a miña casa, o meu traballo e o resto.

Esa mañá non saín da casa. O mundo veume encima. Acovardeime e non fun traballar. Sei que cando unha palabra non sae á rúa, ou non vai ás cafeterías, aos colexios, ás oficinas, en fin, aos lugares de sempre, para esa palabra comeza o principio da fin.

Estiven chorando medio día até que me dixen: Chorando non se amaña nada. E collín as miñas cousas e saín decidida a facer o meu traballo, coa cabeza ben alta, ergueita. E traballei até ben entrada a noite e cando regresei á casa, seguía sendo a miña casa.

Desde que o castelanismo que me quere substituí veu ameazarme non tiven un minuto de descanso. Sinto como se tivese que traballar por todas as palabras que desapareceron, que hai moito por facer. Traballo día e noite e descanso satisfeita porque estou facendo todo o que podo. Nunca me sentín con tantas ganas de vivir.

A situación é moi preocupande, inda que ultimamente somos moitas as palabras que decidimos enfrontarnos e esta colonización da mellor maneira que sabemos: saíndo da casa todos os días, ocupando as nosas rúas, as nosas fábricas, as escolas, os autobuses, as prazas, as empresas, os mercados, as librarías, as tendas de música, os cibers, e todos eses lugares onde realmente somos necesarias.

Porque eu, inda que son unha palabra común, síntome unha palabra útul. Eu son unha palabra imprescindíbel, como todas e cada unha das palabras do meu idioma. E sempre estarei aquí. Para o que faga falta.

Fragmento extraído de Made in Galiza, de Séchu Sende.